Gąbki

Gąbki – typ prymitywnych, zwierząt wyłącznie wodnych (najczęściej morskich), osiadłych, zwykle kolonijnych, o nieregularnym i najczęściej zmiennym kształcie, charakteryzującym się brakiem symetrii. 

 Gąbki należą do najstarszych organizmów wielokomórkowych – zbliżone do nich formy występowały już 1,8 mld lat temu. W zapisie kopalnym znane są ze skamieniałości prekambryjskich, datowanych na około 600 mln lat (gąbki krzemionkowe) oraz kambryjskich (gąbki pospolite i wapienne).  

Typ obejmuje około 8 tysięcy poznanych dotąd gatunków, z czego tylko 150 żyje w wodach słodkich. 

Są szeroko rozpowszechnione na kuli ziemskiej, głównie w strefie przybrzeżnej oraz na dnie płytkich mórz.

Koniki morskie są jednymi z najdziwniejszych ryb na świecie. Mają niezwykły kształt i bardzo interesujące zachowania. Zapewne wielu miłośników akwarystyki morskiej chciałoby je mieć w swoim akwarium. Pamiętajmy tylko, by kupować koniki tylko z legalnego źródła. Wiele gatunków jest bowiem zagrożona wymarciem.

Środowisko naturalne koników morskich

Koniki morskie zamieszkują przede wszystkim wody oceaniczne strefy tropikalnej i subtropikalnej, ale można je spotkać również  w strefie umiarkowanej.
Niektóre gatunki żyją w wodach słonawych i słodkich. Ich naturalnym siedliskiem jest rafa koralowa i lasy namorzynowe a także wodorosty i trawa morska

Wygląd koników morskich

Koniki morskie zupełnie nie przypominają ryb.
Ich głowa wygląda jak łeb konia i ustawiona jest pod kątem do reszty ciała, pływają w pozycji pionowej, a ogon bardziej przypomina ogon ssaka niż ryby: pozbawiony płetwy, jest długi, ruchliwy i chwytny. Nie mają łusek, ale kostne płytki, które pokrywają całe ciało. Z płetw zostały im tylko piersiowe i grzbietowa. Ich wypukłe oczy mogą poruszać się niezależnie od siebie.
Ubarwienie koników morskich spełnia ochronną funkcję. Dzięki niemu upodabniają się do otoczenia, w którym żyją. Dodatkowy kamuflaż zapewniają liczne wyrostki pokrywające ciała, dzięki którym ryba wygląda jak kawałek rafy lub strzępek glonów.

Zachowanie i wymagania koników morskich

Koniki morskie są spokojne i bardzo łagodne. Nie atakują innych mieszkańców akwarium a same starają się ukryć przed wrogami.
Pionowe ustawienie ciała i niewielka płetwa grzbietowa, która u koników morskich jest narządem ruchu, nie czynią z tych ryb szybkich pływaków. Większość czasu spędzają w ukryciu, przyczepione ogonem do roślinności lub korali.
Koniki morskie najlepiej hodować w akwarium jednogatunkowym, a ich jedynymi towarzyszami powinny byś łagodne bezkręgowce. Zależnie od gatunku hodowanych przez nas koników, urządzamy akwarium rafowe lub odwzorowujące lasy wodorostów.
 

Pożywienie koników morskich

Koniki morskie odżywiają się głównie drobnymi organizmami planktonowymi. Nie polują aktywnie, tylko czekają aż pokarm sam podpłynie do nich, a następnie wciągają do pyszczków, wykonując ssące ruchy. Musimy o tym pamiętać, przy karmieniu i podawać pokarm w bliskim otoczeniu.

Rozmnażanie koników morskich

Koniki morskie wydają na świat żywe młode. „Rodzeniem dzieci” zajmują się jednak nie samice a samce!
U dojrzałego samca konika morskiego tworzy się na brzuchu specjalna torba lęgowa. Podczas godów samica składa do niej ikrę. Tam zostaje ona zapłodniona i rozwija się przez 2 – 4 tygodnie.
Poród odbywa się przeważnie w nocy i może trwać kilka godzin. „Noworodki” mierzą kilka milimetrów długości i przypominają kształtem swoich rodziców. Od razu są całkowicie samodzielnie. Zależnie od gatunku może być ich od kilkunastu do kilkuset.

Ciekawostki o konikach morskich

Koniki morskie od dawna miały duże znaczenie w medycynie ludowej Chin, Korei i Japonii. Uważane są za skuteczny lek na wiele chorób. Odławia się je w ogromnych ilościach, suszy, proszkuje i przyrządza liczne medykamenty.

Rozgwiazdy

Rozgwiazdy – gromada morskich drapieżników z typu szkarłupni. Są to wolno żyjące zwierzęta o wyraźnie gwiaździstej budowie oraz ogromnej różnorodności barw, kształtów i rozmiarów.

Środowisko

Żyją na dnie mórz i oceanów, pod skałami i na rafach koralowych na głębokości od 0,5 do 300 m. Niektóre gatunki zamieszkują głębsze obszary morza. Występują na wszystkich rodzajach dna: piaszczystym, skalistym lub na łąkach traw morskich. Zasiedlają głównie morza pełnosłone, jednak jeden gatunek – rozgwiazda czerwona – występuje także w Bałtyku.

 Zachowanie
Są bardzo powolne, pełzają leniwie, z przeciętną prędkością 5–15 cm na minutę, poszukując zdobyczy. Trudno je czasem zauważyć, bo chowają się w szczelinach i zakamarkach skał. Poruszają się po dnie morskim w dowolnym kierunku za pomocą nóżek ambulakralnych. Każde ramię posiada dwa rzędy takich nóżek. Służą one również do rozpoznawania pokarmu i chwytania zdobyczy.

Znaczenie w ekosystemach

Rozgwiazdy są uważane za szkodniki. Od 1966 korony cierniowe pojawiły się masowo w okolicach Wielkiej Rafy Koralowej, niszcząc ją w tempie 80 km rocznie. Naukowcy przypuszczają, że to działalność człowieka umożliwiła koronom cierniowym tak liczne występowanie na terenach rafy. Zanieczyszczone wody spowodowały śmierć ślimaków morskich – trytonów. Są one naturalnym wrogiem rozgwiazd. Pożerając je, ograniczały ich liczebność. Rozgwiazdy odżywiające się jadanymi przez człowieka ostrygami i małżami nieraz powodują ogromne straty w hodowli tych mięczaków.

Żółw skurzasty

Żółwie skórzaste mają podobną budowę co żółwie morskie - posiadają duże, spłaszczone, okrągłe ciało z dwoma parami bardzo dużych płetw i krótkim ogonem. Podobnie jak innych morskich żółwi, przednie płetwiaste kończyny żółwia skórzastego są specjalnie przystosowane do pływania w otwartym oceanie. 

 Nie posiada pazurów na obu parach kończyn. Płetwy tego żółwia są największe, pośród wszystkich żyjących żółwi. Rozpiętość przednich płetw może dochodzić do 3 metrów. Jako ostatni przedstawiciel rodziny, żółw skórzasty posiada kilka cech odróżniających go od wszystkich innych żółwi. Najbardziej zauważalną z nich jest brak kostnego karapaksu zamiast tarczek pancerz żółwia skórzastego pokryty jest grubą skórą z osadzonymi płatami kości. Z karapaksu wystaje siedem wzniesień biegnących przez całą długość karapaksu. 

Cały grzbiet żółwia jest czarny lub ciemnoszary z licznymi jasnymi plamkami. Jego plastron jest jasnego koloru co kontrastuje z grzbietem i łapami.

Występuje we wszystkich tropikalnych oceanach oraz w Morzu Śródziemnym. Spotyka się go również w wodach o niższej temperaturze w okolicach Nowej Fundlandii, Islandii, Norwegii i Alaski. Jeden okaz znaleziono na Bałtyku. Zasięg występowania tego żółwia jest największy wśród wszystkich gadów żyjących obecnie na Ziemi.

  
Rozmnażanie 

Kilka razy w roku samice składają w wygrzebanych przez siebie dołkach od 50 do 160 zapłodnionych jaj o średnicy 50-65 mm ważących 70-90 g. Łączna liczba jaj składanych przez samicę waha się w granicach od 47 do 263 jaj. Inkubacja jaj trwa 50 do 78 dni, jednak zwykle wylęg odbywa się w przedziale 60-68 dni.

Żółw szylkretowy

Żółw ten nie wyróżnia się zbytnio spośród swoich krewnych.

 Tak jak one ma spłaszczone ciało, ochronny karapaks i przystosowane do pływania kończyny. 

Jednak odróżnia go długi, zakrzywiony ku dołowi dziób oraz wyraźnie zaznaczone krawędzie pomiędzy elementami skorupy.

 Większość żółwi morskich żyje w otwartych wodach oceanów, podczas gdy żółw szylkretowy przez cały czas przebywa w płytkich lagunach i na rafach koralowych, gdzie żywi się swoim ulubionym pożywieniem – morskimi gąbkami. 

  Część z nich jest wysoce toksyczna i zjedzenie ich przez inne organizmy doprowadziłoby do ich śmierci. 

Dodatkowo niektóre gąbki zawierają krzemionkę, dzięki czemu wiadomo, że żółw szylkretowy jest również jednym z niewielu stworzeń zdolnych do zjadania zwierząt, których ciała składają się w dużej mierze z ditlenku krzemu. Czasami dietę uzupełnia małymi rybami, mięczakami, jamochłonami i meduzami

 

hm...

Późną wiosną bądź wczesnym latem przy pełni Księżyca rozpoczyna się niezwykły spektakl. Tysiące korali jednocześnie uwalnia do wody miliony plemników i jajeczek, co przypomina podwodną burzę śnieżną. 
 Zapłodnione jaja koralowców rozwijają się
w dryfujące larwy, które po pewnym czasie osiadają na wapiennym szkielecie przodków, zmieniając tryb życia na osiadły - jako polipy.

Wody Południowego Oceanu Lodowatego opływają kontynent antarktyczny zgodnie z ruchem wskazówek zegara, tworząc tzw. Dryf Wiatrów Zachodnich. 

 Jedynie tuż przy samym brzegu kontynentu prąd ma kierunek przeciwny. Gdy patrzy się na powierzchnię stalowoszarej wody pokrytą pakiem i gruzem lodowym, wydaje się, że nie ma pod nią żadnego życia. 

 Na to wskazywałyby też panujące tam warunki: wyjątkowo niska temperatura (–1,8°C) i wysokie zasolenie (34,6‰), trzy razy większe niż w Bałtyku. Zimą, gdy morze zamarza, warstwa wody tuż pod pokrywą lodową staje się jeszcze bardziej słona w wyniku wymrażania z niej słodkiej wody. Na dodatek pod lód dociera wtedy bardzo mało światła i tlenu. 

 Kolejne zagrożenie stanowią góry lodowe, które ocierając się o dno, mogą skutecznie niszczyć wszystkie zasiedlające je organizmy nawet do głębokości 30–40 m.

Pomimo tych niekorzystnych warunków życie podmorskie w Antarktyce jest bardzo bogate i kolorowe, a spotykane gatunki niezwykle ciekawe – wiele z nich to endemity. 

Wystarczy zanurzyć się zaledwie kilkanaście metrów pod powierzchnię wody i już widać miejsca kipiące życiem, które niekiedy przypominają kolorową, tropikalną rafę. 

 Pod względem liczby gatunków prym wiodą wieloszczety, mięczaki oraz skorupiaki. 

Ich rozwojowi sprzyja wysoka zawartość tlenu i okresowo duża zawartość składników odżywczych. 

 Pomiędzy listopadem a marcem, czyli w czasie antarktycznego lata, produktywność tego ekosystemu można porównać z produktywnością lasów tropikalnych. 

Mikroskopijny fitoplankton jest w stanie wyprodukować tyle tlenu, ile amazońska dżungla.

Koralowce od czterystu milionów lat, pokolenie za pokoleniem, centymetr po centymetrze dokonały czegoś niezwykłego:

 stworzyły budowle widoczne z kosmosu… 

Ich największą tajemnicą jest po prostu praca zespołowa! Jedna „gałązka” koralowca łączy setki osobników – polipów przypominających małe ukwiały, tworzące wspólny szkielet. Przyrost rafy jest wyjątkowo powolny i wynosi zaledwie 1 m na tysiąc lat. Atakowana przez papugoryby, czy kruszona przez fale rafa koralowa niszczy się, ale jednocześnie rośnie, wytwarzając ogromne ilości piasku, które gromadzą się na białych plażach.

Rafy koralowe, obok lasów tropikalnych, których są podmorskim odpowiednikiem, to najbogatsze ekosystemy na ziemi. W tej oazie setki tysięcy gatunków żyją zanurzone w ciepłych i czystych wodach tropików, przemieszczając się w wielobarwnym labiryncie. Niestety w tym „raju” roi się od pasożytów, nie brakuje drapieżników, a konkurencja jest ogromna.

Wielka Rafa Koralowa albo Wielka Rafa Barierowa – największa na świecie rafa koralowa, położona u wybrzeży Australii. Jest to największa na Ziemi pojedyncza struktura wytworzona przez organizmy żywe, widoczna nawet z kosmosu.

Bialucha

Białucha, wal biały – gatunek walenia z rodziny narwalowatych. Staronordycka nazwa białuchy oznacza "wieloryb trup", z racji jej podobieństwa do topielca. Białucha ma cechę dziedziczną, przejawiającą się niezdolnością do wytwarzania ciemnego barwnika, melaniny.
Białucha ma bardzo wydatny melon (warstwa podskórnego tłuszczu na czole), który pełni ważną rolę w echolokacji. Przypuszcza się, że białuchy mają jeszcze lepsze zdolności echolokacyjne niż delfinowate. 

Rekin wielorybi

Rekin wielorybi gatunek morskiej ryby chrzęstnoszkieletowej, największy przedstawiciel rekinów, łatwo rozpoznawalny po specyficznym ubarwieniu. 
Jest też największą znaną rybą. Według oficjalnych pomiarów długość ciała osobników tego gatunku dochodzi do 12.65 m a masa ich ciała sięga 13,6 t (niepotwierdzone dotąd pogłoski mówią o osobnikach nawet 20-metrowej długości, ważących około 25 ton).
  Pomimo imponujących rozmiarów i groźnie brzmiącej nazwy, rekin wielorybi jest rybą łagodną i nie stanowi zagrożenia dla człowieka. 
 Jest jednym z trzech znanych rekinów żywiących się planktonem. Pozostałe dwa to długoszpar i Megachasma pelagios. Rekin wielorybi dożywa ponad 70 lat. 
Jest poławiany gospodarczo, jego mięso osiąga wysokie ceny. Nieprowokowany nie stanowi zagrożenia dla człowieka